ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္

၁၄၊ ၇၊ ၂၀၁၁ ၾကာသာပေတးေန႔ဟာ သီဟုိဠ္ႏုိင္ရဲ့ ဥပုသ္ေန႔ (ေပါယေဒး) ျဖစ္လုိ႔ တႏုိင္ငံလုံးရွိ အစုိးရရုံးမ်ား၊ ေက်ာင္းမ်ား၊ ဘဏ္မ်ားကုိပိတ္ထားပါတယ္။ ဒီလုိမ်ိဳး ပိတ္ေပးတာဟာ ဥပုသ္ေန႔မွာ ႏုိင္ငံသူ၊ ႏုိင္ငံသားေတြ ကုသုိလ္တရားမ်ား တုိးပြားေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေစျခင္း၊ တရားဘာ၀နာမ်ားကုိပြားမ်ား အားထုတ္ႏုိင္ေစျခင္းစသည္တုိ႔ကုိ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ ရည္ရႊယ္ျခင္းျဖစ္တယ္လုိ႔သိရပါတယ္။ သီဟုိဠ္ႏုိင္ငံသား မ်ားဟာ ဘာသာေရးပြဲေတာ္မ်ားကုိ ခန္႔ခန္႔ညားညားနဲ႔ဆင္ယင္က်င္းပၾကျပီး တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းစြာနဲ႔ပဲ ပြဲေတာ္မ်ားကုိ သြားေရာက္လည္ပတ္ေလ့ရွိၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ကံေကာင္းတယ္ပဲ ေျပာမလား မသိဘူး။ ဒီေန႔ စာေရးသူလည္း ေပါယေဒးအားလပ္ရက္မုိ႔ အနားယူခြင့္ ရေနတာေတာ့ အမွန္ပဲေလ။ (ေပါယေဒး (ဥပုသ္ေန႔) ဆုိေတာ့ ေက်ာင္းျပီးသြားတာနဲ႔ ေနာက္ထပ္ျပင္ပ အဂၤလိပ္စာဒီပလုိမာဘြဲ႔တစ္ခုတက္ေနတဲ့ တကၠသုိလ္ကလည္းပိတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ တစ္ပတ္ေလးရက္ ေက်ာင္းဆက္လက္တက္ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။) ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္သမွ် ေပါယေဒးက်မွ ေအးေအးေဆးေဆး အနားယူ က်ိန္းစက္လုိက္ဦးမယ္ဆုိတဲ့အၾကံနဲ႔ ၁၃၊ ၇၊ ၂၀၁၁ ရက္ေန႔က ေတာ္ေတာ္ညဥ့္နက္မွ အိပ္ရာ၀င္ခဲ့ မိတယ္။ နားထဲမွာအလြန္ရင္းႏွီးေနတဲ့ သာယာတဲ့သံစဥ္တစ္ခကုိၾကားေနရတယ္ ဒါေပမယ့္ တိက်ေသခ်ာတဲ့ ဘာသာျပန္ဆုိမႈကုိ အသိအာရုံမွာရွာမရျပန္ဘူး။ ဒီသံစဥ္က ဆက္တုိက္ဆုိသလုိ နားထဲကုိစူး၀င္လာျပန္ေရာ။ ေလးေလ်ာင္းေနတဲ့လက္ေခ်ာင္းေလးေတြက ေဟာင္းႏြမ္းေနတဲ့ျခင္ေထာင္စကုိ အသာအယာလွမ္းဆြဲေနၾက ပါျပီ။ ရုိးသားစြာေျပာရရင္ ဆက္အိပ္မရေတာ့တာမုိ႔ အိပ္ရာမွ အတင္းထလုိက္ရတဲ့အေနအထားတစ္ခုကုိ ေရာက္သြားရပါတယ္။ အဲဒီမွာ ခ်က္ခ်င္းဆုိသလုိ သိလုိက္ရတဲ့အသိက ဒီကေန႔ ေပါယေဒးပါလားဆုိတာပါပဲ။ ဒါဆုိ ဒီသံစဥ္ဟာ ျမတ္ဗုဒၶရဲ့ဓမၼသံစဥ္ပဲေပ့ါ။ ေလးလံထုိင္းမႈိင္းေနတဲ့ စိတ္အစဥ္နဲ႔မ်က္၀န္းတစ္စုံကုိ သာယာတဲ့ ဓမၼသံစဥ္ကုိနားဆင္ရင္း သန္႔ရွင္းလန္းဆန္းေအာင္လုပ္လုိက္ရပါေတာ့တယ္။

ျမတ္ဗုဒၶရဲ့တရားသံစဥ္ေတြဟာ မနက္ ၆ နာရီကေနစတင္လုိ႔ သတၱ၀ါေတြရဲ့ စိတ္ႏွလုံးကုိ ပီတိဖုံးေစျခင္း အက်ိဳးငွါ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း၀င္းထဲမွာ ပ်ံလႊားက်က္စားလုိ႔ေနပါျပီ။ ဓမၼကထိကဆရာေတာ္က အသံေန အသံထားေလးနဲ႔ သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ ဓမၼရသကုိ သူရဲ့တပည့္သာ၀က တကာ၊ တကာမမ်ားစြာတုိ႔ကုိ မွ်ေ၀ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ေကာ္ဖီတစ္ခြက္ ခပ္သြက္သြက္ေလးေဖ်ာ္ရင္း ျပတင္းတံခါး၀ဆီကေနေရာင္ ျခည္ေတြကုိ အမွတ္တမဲ့ေငးမိေနတုန္းမွာပဲ သတိတစ္ခ်က္ထားမိလုိက္တာကေတာ့ နံနက္ခင္းတုိင္း စာေရးသူတုိ႔အတြက္ ပုံမွန္သီဆုိေပးေနတဲ့ ဥၾသငွက္ရဲ့ေတးသံသာေလးဟာ ဓမၼကထိကဆရာေတာ္ရဲ့ ေအးျမတဲ့ဓမၼသံစဥ္ေအာက္မွာ လုံး၀ကြယ္ေပ်ာက္လုိ႔ သြားရေတာ့တယ္ဆုိတာကုိပါပဲ။ ငါးပါးသီလနဲ႔ရွစ္ပါးသီလ ေဆာက္တည္ၾကတာကုိ နားထဲမွာအတုိင္းသားၾကားနာလုိ႔ ၾကည္ႏူးရျပန္ပါတယ္။ တပည့္တကာ၊ တကာမေတြ အႏၱရာယ္ကင္းလုိ႔ စိတ္၀ယ္ျငိမ္းေစဖုိ႔ ျမတ္ဗုဒၶရဲ့ပရိတ္တရားမ်ားကုိလည္း ဓမၼကထိကဆရာေတာ္က ခ်ီးျမွင့္ေပးသနားေနျပန္ပါတယ္။

ေသာက္မိေနတဲ့ ေကာ္ဖီကသရီးအင္(န္)၀မ္းေကာ္ဖီမစ္ဆုိပါလား၊ မတူညီတဲ့အရာသုံးခုကုိ တူညီတဲ့သုခရသေတြတုိးပြားေစဖုိ႔ တစ္ခုတည္းေသာညီမွ်ျခင္းစေကးေပၚတြင္ တင္ထားျခင္းပါလားလုိ႔ ဆင္ျခင္မိျပန္တယ္။ စနစ္တက်ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖင့္ ခ်ိန္ခြိန္လွ်ာညီေနတဲ့အရာတုိင္းဟာ ေပါင္းစပ္ျခင္းအလ်ဥ္း မရွိတဲ့ သုိ႔မဟုတ္ မညီမွ်တဲ့အရာ၀တၳဳေတြထက္ သာလြန္မႈကုိေပးစြမ္းႏိုင္တယ္ဆုိတာက မွန္ကန္တဲ့နိယာမ တရားတစ္ခုပါ။ ဒါေၾကာင့္ သမဂၢါနံ တေပါ သုေခါ---ညီညီမွ်မွ်ေရွးဆက္ၾကရင္ ၾကီးပြား ခ်မ္းသာမယ္လုိ႔ ဗုဒၶစာေပမွာအဆုိရွိတာျဖစ္မယ္။ ေကာ္ဖီမစ္ေတာင္မွ သရီးအင္(န္)၀မ္းလုိ ေပါင္းဖက္ျခင္းရွိပါမွ ရသေတြျပည့္စုံတယ္ဆုိရင္ အျမဲတမ္းအုန္းလီး၀မ္း (only one) ျဖစ္ေနတဲ့ ကုိယ့္ဘ၀ကရသမ်ားေမ့ေနမလားလုိ႔ အားငယ္သလုိမ်ိဳးခံစားမိေနခုိက္မွာပဲ ဓမၼသံစဥ္ေတြက အေတြးအာရုံေတြကုိ အႏုိင္ယူသိမ္းပုိက္သြားျပန္တယ္။

သီဟုိဠ္ရဟန္းေတြ၊ လူေတြ ပါဠိရြတ္ဖတ္တဲ့အသံက ျမန္မာေတြရြတ္ဆုိသံနဲ႔ သိပ္အမ်ားၾကီးမကြာလွ တာမုိ႔ (စ သံ၊ ဆ သံ၊ သ သံတုိ႔ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ကြာျခားပါတယ္) ျမန္မာေက်ာင္းသားေတြဟာ သူတုိ႔ပါဠိေတြကုိ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနားလည္ၾကျပီး ဆြမ္းစား၊ ကြမ္းစားတုိ႔မွာ ေဒသခံရဟန္းေတြနဲ႔အတူတကြပဲ ရြတ္ဖတ္ၾကပါတယ္။ ပရိတ္ရြတ္တာတုိ႔၊ သီလေပးတာတုိ႔က အကုန္နီးပါးတူပါတယ္။ သီေလေပးတဲ့အခါ ျမန္မာျပည္မွာလုိ အဟံ ဘေႏၱ-စသည္တုိ႔၊ ယမဟံ ၀ဒါမိတုိ႔၊ အာမဘေႏၱတုိ႔ကုိေတာ့ သီဟုိဠ္မွာ ရြတ္ဆုိျခင္း မရွိပါဘူး။ ေရစက္ခ်တဲ့အခါလည္း ပါဠိတစ္ပုဒ္၊ႏွစ္ပုဒ္ပဲရြတ္လုိက္တယ္။ တရားေဟာတာကေတာ့ အလႈဴတစ္ခု ဆုိရင္ သုံးေလးပါးေတာင္ေဟာၾကပါတယ္။ ဒီလုိအေျခအေနေတြေၾကာင့္ ျမန္မာေက်ာင္းသားရဟန္းေတာ္ မ်ားဟာ တစ္ခ်ိဳ႕ဆင္ဟာလစကားေတြကုိ ရင္းႏွီးေနၾကပါတယ္။

ေက်ာင္း၀င္းတစ္ခုလုံးမွာ အျဖဴေရာင္ရိပ္ေလးေတြ လႊမ္းျခဳံေနတဲ့ ေပါယေဒးျမင္ကြင္းေလးက ေအးျမတဲ့ သႏၱရသတစ္မ်ိဳးကုိမွ်ေ၀ခံစားေစပါတယ္။ ေက်ာင္း၀င္းထဲမွာ အရြယ္သုံးပါး တကာ၊ တကာမမ်ားဟာ အျဖဴေရာင္၀တ္စုံေလးကုိယ္စီနဲ႔ ဥပုသ္သီလယူျခင္း၊ တရားဘာ၀နာစီးျဖန္းျခင္း၊ ေဗာဓိပူဇာျပဳလုပ္ျခင္း (ေဗာဓိပင္မွာ ဆီမီး၊ ပန္း၊ ေရခ်မ္း ကပ္လႈဴပူေဇာ္ျခင္း၊ တံျမက္စည္းလွည္းျခင္း)၊ ဆြမ္းလႈဴျခင္း စသည္စသည္ တုိ႔ကုိ ေစတနာျဖဴစင္သဒၶါ၀င္၍ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေနၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တကာမတစ္ခ်ိဳ႕ ေရအုိးေလးေတြ ကုိယ္စီကုိင္လွ်က္ ေဗဓိပင္ကုိစီတန္းလွည့္လည္ေနၾကတဲ့ျမင္ကြင္းကေတာ့ ျမင္ရသူရဲ့စိတ္ႏွလုံးကုိ ဖမ္းဆုပ္ ႏုိင္စြမ္းရွိတာအမွန္ပါပဲ။ ဒီျမင္ကြင္းေလးေတြက ေရႊတိဂုံဘုရားေပၚမွာ ျမန္မာ တကာ၊ တကာမမ်ား ဘုရား၊တရား လုပ္ေနၾကတဲ့ပုံရိပ္ေတြကုိ ျပန္လည္သတိတရေစျပန္ပါတယ္။

သီဟုိဠ္ႏုိင္ငံသားအမ်ားစုဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ စစ္စစ္လုိ႔ဆုိရင္ မွားမယ္မထင္မိပါဘူး။ သူတုိ႔တေတြဟာ ကေလးဘ၀ကတည္းက ဗုဒၶဓမၼမ်ားကုိ တနဂၤေႏြဗုဒၶဘာသာယဥ္ေက်းမႈသင္တန္းေက်ာင္း (Sunday School)မွာ စနစ္တက်အဆင့္ဆင့္ေလ့လာ သင္ယူထားသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြ အားလုံး အသက္အရြယ္အလုိက္ အတန္းအလုိက္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း--ဆန္းေဒးစကူးမွာ ဗုဒၶဓမၼေတြကုိ လာေရာက္သင္ယူေနၾကတဲ့ျမင္ကြင္းမ်ား၊ အလႈလုပ္တဲ့အခါ ဘုရားေက်ာင္းကန္သြားတဲ့အခါ အျဖဴေရာင္ ၀တ္စုံေလးေတြကုိယ္စီနဲ႔ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ ကုသုိလ္ျပဳၾကတဲ့ျမင္ကြင္းမ်ားကေတာ့ တကယ့္ကုိ အတု ယူစရာေကာင္းသလုိ၊ ခ်စ္စရာလည္း တကယ္ကုိေကာင္းပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ့ အသားအေရာင္ညိဳမည္းမည္း ေလးေတြဟာ ျဖဴျဖဴစင္စင္ရုိးရိုးသားသားနွလုံးသားမ်ားက ေမြးဖြားလာတဲ့သူတုိ႕အျပဳံးလွလွေလးေတြေၾကာင့္ ထာ၀ရလွပသြားပါတယ္။ ေတြ႔လုိက္တုိင္း အျမဲတမ္းလုိလုိမွ်ေ၀တတ္ၾကတဲ့ အဲဒီလုိအျပဳံးလွလွေလးေတြဟာ သီဟုိဠ္သူ၊သီဟုိဠ္ သားေတြရဲ့ အဖုိးတန္ရတနာ တစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။

‘‘ဟလုိ- ဟာမူးသရူး!! တူးေဒး ရုိက္စ္ အင္(န္) ကာရီ ဒါေနး၊ ေဒြကုိက္၊ ဟာရီးေနာ္” --တ့ဲ။ ၁၁ နာရီအခ်ိန္ေလာက္မွာ အျဖဴေရာင္၀တ္စုံနဲ႔ဥပုသ္သည္တကာမတစ္ေယာက္က စာေရးသူကုိလာေျပာေနတာပါ။ တကယ္ေတာ့ စာေရးသူက ေန႔ဆြမ္းခ်က္ေနတာ၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီးနဲ႔ငါးေျခာက္ကုိ ငရုပ္သီးခပ္စပ္စပ္နဲ႔ အျပတ္အသတ္ခ်က္ျပဳတ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာမွ သူကအဲဒီလုိလာေလွ်ာက္တာ။ သီဟုိဠ္မွာ ဆြမ္းခ်က္ေကၽြးမည့္ တကာ၊ တကာမေတြ ရန္ကုန္မွာလုိမ်ိဳးမရွိဘူး၊ ဆြမ္းခံစားရတာလည္းမဟုတ္ဘူးဆုိေတာ့ ျမန္မာေက်ာင္းသား ေတြဟာ စားဖုိမႈးသင္တန္းကုိ ကုိယ္တုိင္တက္ခြင့္ၾကဳံေနရတဲ့ကာလတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အင္တာေနရွင္နယ္ ေက်ာင္းသားဆုိေတာ့ ခ်က္ခ်င္းပဲျပန္ေျပာလုိက္တာေပ့ါ--အာ--ကာမနက္၊ ဟာရီး၊ ဟာရီး၊ အစ္(ထ္) ၀ု (ဒ္) ဘီ ဘဲရီး ဘဲရီး ဟြန္သုိက္--။ ဒီလုိေျပာရင္း ေခါင္းကုိလည္း ဘယ္၊ ညာ ယိမ္းျပရေသးတယ္။ ဘာလုိ႔ဆုိ သီဟုိဠ္မွာ ဟုတ္ကဲ့၊ အုိေကစတဲ့သေဘာတူညီခ်က္ကုိေျပာတဲ့အခါ ေခါင္းကုိနည္းနည္းေလးခါျပရတယ္။ ဆင္ဟာလ ဘာသာစကားမွာ--ဟာမူးသရူးဆုိတာ ဘုန္းဘုန္း၊ ဒါေနးဆုိတာ (ဒါနိ၊ဒါန)အလႈေလ၊ ေဒြကုိက္က (ေဒြက၊ ဒိြက) ႏွစ္ခုေပ့ါ။ ဟာရီးေနာ္က အုိေကလားတဲ့။ ဒါဆုိ-- ဘုန္းဘုန္း ဒီေန႔ ဆြမ္းထမင္းနဲ႔ဆြမ္းဟင္း ဘုန္းၾကီးႏွစ္ပါးစာ လာလႈဴပါမယ္၊ အုိတယ္တယ္မလား--လုိ႔လာေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိပဲ ဘာသာျပန္ျပီးနားလည္လုိက္ တာေပ့ါ။ ဒါေၾကာင့္--အာ ကိစၥမရွိဘူး၊ ရပါတယ္၊ ဒါ အေတာ့ကုိ ဟန္က်မွာပါပဲဗ်ာ လုိ႔ (အေပၚကအတုိင္း) ျပန္ေျပာလုိက္တာပါ။ ဆင္ဟာလစကားမွာ--ကာမနက္ဆုိရင္ ကိစၥမရွိဘူး၊ ဟာရီးဆုိေတာ့ အဆင္ေျပတယ္၊ ရပါတယ္၊ ဟြန္သုိက္က ေကာင္းတယ္ေပ့ါ။ ဒါေၾကာင့္ သူက ဆင္ဟာလနဲ႔အဂ္လိပ္ကုိ ေရာသမေမႊျပီးေျပာ လာေတာ့ စာေရးသူကလည္း အဲဒီအတုိင္းပဲျပန္ေျပာလုိက္ရတာေပ့ါ။ ဒီဆက္သြယ္မႈကသိပ္ကုိမွန္ျပီးအက်ိဳးရွိ လွပါတယ္။ ဆယ္မိနစ္ေလာက္ၾကာတဲ့အခါ ဘုန္းၾကီးႏွစ္ပါးစာ ထမင္းနဲ႔ဟင္းေရာက္လာပါေတာ့တယ္။

ဒီလုိနဲ႔ပဲ သီဟုိဠ္ဆြမ္းဟင္းနဲ႔ ကုိယ့္ရဲ့စပယ္ရွယ္ထမင္းပြဲကုိ ဆင္ႏြဲလုိက္ရပါတယ္။ သီဟိုဠ္မွာက ဆြမ္းကပ္တဲ့အခါတုိင္း ေယဘုယ်အားျဖင့္ ငါး၊ ႏုတ္ႏုတ္စဥ္းကာ သုပ္ထားတဲ့အသုပ္၊ (ျမင္းခြာရြက္သုပ္ျဖစ္မယ္ ထင္တယ္)၊ ပိႏၷဲသီး၊ ပဲဟင္း၊ ငရုပ္သီး၊ ေဂြးသီးခ်က္နဲ႔တျခားအမည္မသိတဲ့ဟင္းႏွစ္ခု၊ သုံးခုေလာက္ကုိ အျမဲလုိလုိေတြ႔ရတယ္။ အလႈဴအိမ္မွာဆုိရင္ အလႈဴရွင္တစ္ဦးခ်င္းစီကတန္းစီျပီး ဘုန္းၾကီးေတြရဲ့ဆြမ္းပန္ကန္ ျပားေပၚမွာ ဆြမ္းဟင္းေတြကုိ လုိက္ထည့္ေပးပါတယ္။ ဆြမ္းဟင္းေလာင္းထည့္တဲ့အခါ ဘုန္းၾကီးက လက္ကာ မျပမခ်င္း ထမင္း၊ဟင္းကုိ ထပ္ေလာင္းေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုိယ္ဘုန္းေပးမယ့္ ဆြမ္းဟင္းပမာဏကုိ ၾကည့္ကာ သူ႔ရုိးရာအတုိင္းလုိက္လုပ္ရတယ္။ ဒီေန႔က ေပါယေဒးဆုိေတာ့ ဒီေန႔ဆြမ္းဟာ သက္သတ္လြပ္ပဲေပ့ါ။ သူတုိ႔ေတြက အသား၊ ငါးေတြကုိ သိပ္မစားၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔လားမသိ သူတုိ႔ေတြက မ်ားေသာအားျဖင့္ ေဒါသနည္းၾကပါတယ္။ သီဟုိဠ္ေက်ာင္းမွာအေဆာင္ငွားေနတာဆုိေတာ့ သီဟုိဠ္ေရာက္မွ စာေရးသူတုိ႔လည္း သက္သတ္လြပ္ဂုိဏ္း၀င္နီးပါးျဖစ္ေနပါျပီ။

စာေရးသူတုိ႔ဆြမ္းစားျပီးလုိ႔ ေရေႏြးေသာက္ေနခ်ိန္မွာ တကာ တစ္ေယာက္ ေရာက္လာျပန္ပါတယ္။ သူက ဟာမူးသရူး--ေဒြကုိက္- တူေဒး-အီးဗနင္း-ဓမၼဆာလာ-ဆစ္(က္စ္) အုိကေလာ့(ခ္)- ခမ္း(မ္)တဲ့။ ဘုန္းဘုန္း ဒီေန႔ညေန ေျခာက္နာရီမွာ တရားေဟာခန္မေဆာင္သုိ႔ ႏွစ္ပါးလုံးၾကြပါ- လုိ႔ေလွ်ာက္တာပါပဲ။ (ဓမၼဆာလာ--ပါဠိပုဒ္ ဓမၼသာလာ--တရားေဟာ ဇရပ္၊ ခန္းမ)။ စာေရးသူကလဲျပန္ေျပာ တာေပ့ါ---ဟာရီး ဒါယကာ၊ ဟာရီး၊ ဟာရီး။ ဆုိလုိတာက ရပါတယ္၊ တကာ၊ အုိေက၊ အုိေကေပ့ါ။ သူနားလည္တယ္ေလ။ ဟာရီး၊ ဟာမူးသရူးဆုိျပီးျပန္ထြက္သြားေလရဲ့။ ဒီလုိပဲေပ့ါ တစ္ခါတစ္ေလ Communications ဆက္သြယ္ေရးယႏၱရားေတြမွာ Possibility ျဖစ္ႏုိင္ေျခအလားအလာနဲ႔ Understanding နားလည္မႈရေအာင္ကုိ ရွာယူရတယ္။ သီဟုိဠ္သားအမ်ားစုက အဂ္လိပ္စကားကုိ ေကာင္းေကာင္းေျပာတတ္ပါ တယ္။ မေျပာတတ္တဲ့လူေတြက အခုနကအတုိင္းဆက္သြယ္ႏုိင္စြမး္ရွိတာကုိ အံ့ၾသစြာေတြ႔ျမင္ၾကရပါတယ္။ ဒါဟာ အရည္အခ်င္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။

သူတုိ႔ဟာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ယုံၾကည္မႈအျပည့္ရွိသူေတြလုိ႔ဆုိႏုိင္တယ္။ တျခားလူမ်ိဳးေတြကုိ သိပ္အထင္ မၾကီးဘူး၊ သူတုိ႔လူမ်ိဳးနဲ႔ တျခားႏုိင္ငံျခားသားတုိ႔အတူဆုံလာရင္ သူ႕လူမ်ိဳးကုိပဲ အရင္ဦးစားေပးလုပ္ေပးတယ္။ ဒါဟာ လုိက္နာမွတ္သားဖုိ႔အလြန္ေကာင္းတဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာစကား ေျပာတယ္ဆုိတာ ေျပာဆုိသူနဲ႔ နားေထာင္သူတုိ႔ နားလည္မႈရဖို႔ၾကိဳးစားျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာဆုိဆက္ဆံတဲ့ အခါ Mutual understanding အျပန္အလွန္နားျခင္းရွိရင္ လုပ္ငန္းအဆင္ေျပတာပါပဲ။ ျပည့္စုံျခင္း၊ ကၽြမ္းက်င္ ျခင္းရွိလွ်င္ကား အေကာင္းဆုံးပါ။

ညေန ၆ နာရီထုိးပါျပီ။ ဓမၼသံစဥ္ေတြလည္း ျငိမ္ေးအးစြာျပီးုဆုံးသြားပါျပီ။ ဓမၼကထိကဆရာေတာ္လည္း သူသီတင္းသုံးေနတဲ့ေက်ာင္းကုိျပန္ၾကြသြားပါျပီ။ ညေနပုိင္းမွာ ေနာက္ထပ္သီလယူကာ ပရိတ္တရားနာယူဖုိ႔ အတြက္ တကာ၊ တကာမေတြ ဓမၼသာလာမွာစုရုံေနၾကျပန္ပါတယ္။ ပရိသတ္ေတြစုံတဲ့အခါ တကာေတြက စာေရးသူတုိ႔သူငယ္ခ်င္းႏွစ္ပါးနဲ႔ ေက်ာင္းထုိင္ဆရာေတာ္ၾကီးကုိ လာပင့္ၾကတယ္။ တကာ၊တကာမေတြ တရားနာယူဖုိ႔ထုိင္တဲ့အခါမွာ ကုိယ့္ရဲ့ခႏၶာကုိယ္အေနအထားနဲ႔အဆင္ေျပတဲ့ သက္ေတာင့္သက္သာရွိတဲ့ပုံစံ ေလးေတြနဲ႔ပဲ ထုိင္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ပရိသတ္ထဲကတကာမတစ္ေယာက္ထလာျပီး စကားလာေျပာျပန္တယ္။ (Harmuu The Ruu, are u Upasampada? By the way, you are from Burma, aren’t you?) အရွင္းဘုရားတုိ႔က ဦးဇင္းေတြပါေနာ္။ ဒါနဲ႔ စကားမစပ္ ဗမာျပည္က ဟုတ္တယ္ မလားတဲ့။ (Yes, of course, we are.) ဟုတ္ပါတယ္ဗ်ာလုိ႔ ျပန္ေျပာလုိက္ရေသးတယ္။

ခဏအၾကာမွာေတာ့ ဓမၼပရိသတ္ဆီက နေမာတဆ- ဘဂ၀ေတာ- အရဟေတာ- ဆမၼာဆမၺဳဒၶဆ- (နေမာတႆ ဘဂ၀ေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ)လုိ႔ သုံးၾကိမ္တုိင္တုိင္ သံစဥ္ညီညာရြတ္ဆုိၾကတာကုိ ၾကားျမင္ေနရတယ္။ ဘုရားရွိခုိးတာျပီးပါျပီ။ ဒါေပမယ့္ ေက်ာင္းထုိင္ဆရာေတာ္ၾကီးဆီက ဓမၼစကားတစ္ခြန္းမွ မိန္႔ျမြက္ျခင္းမရွိေသးပါဘူး။ ပရိသတ္ေတြက ေရွးသုိ႔လွမ္းၾကည့္ေနၾကတယ္။ အားလုံးတိတ္ဆိတ္ျငိမ္သက္ ေနလြန္းလုိ႔ ပရိသတ္ေတြရဲ့အသက္ရႈသံေတြက တရားခန္းမကုိ လႊမ္းမုိးကာေနရာယူေနၾကသလုိပါပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးက စကားသုံးေလးခြန္း စာေရးသူကုိ လွမ္းေျပာလုိက္တယ္။ ျပီးေတာ့ ဆရာေတာ္က တစ္ခုခုကုိေမွ်ာ္လင့္ေနသလုိ စာေရးသူကုိ စုိက္ၾကည့္ေနတယ္။ သူ႔မ်က္၀န္းေတြကုိ ရုတ္ျခည္းဘာသာျပန္ၾကည့္လုိက္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ တိက်တဲ့အေျဖမရလုိက္ဘူး။ အဓိကအခ်က္က်မွ ဆရာေတာ္ မိန္႔ၾကားတာကုိ တစ္လုံးတစ္ပါဒမွ စာေရးသူနားမလည္ဘူးျဖစ္ေနတာ။ ဒါဟာလည္း ဒုကၡသစၥာတစ္မ်ိဳးထင္ပါရဲ့။ စာေရးသူက ဆင္ဟာလဘာသာစကားကုိ သိပ္ျပီးေတာ့ရတာမဟုတ္ဘူး။ သီရိလက္ာမွာ အဂ္လိပ္ဘာသာ စကားတတ္ရင္ ဆက္သြယ္ရတာ ဘာအခက္အခဲမွမရွိတာေၾကာင့္ ျမန္မာေက်ာင္းသားအမ်ားစုက သီဟုိဠ္ ဘာသာစကားျဖစ္တဲ့ ဆင္ဟာလစကားကုိ ကၽြမ္းက်င္မႈအဆင့္ထိ သိပ္ျပီးသင္ယူေလ့မ၇ွိၾကပါဘူး။

ျငိမ္သက္ေနတဲ့ပရိသတ္ကုိ လွမ္းၾကည့္ျပီး အေျခအေနကုိအကဲခတ္လုိက္တယ္။ ဟုတ္ပါျပီ။ ဆရာေတာ္ၾကီးေျပာလုိက္တာက ဦးဇင္းေလး သီလခဏေပးလုိက္ပါတဲ့။ ေသခ်ာေအာင္အနားမွာရွိတဲ့ တကာ တစ္ေယာက္ကုိ လွမ္းေမးမိျပန္တယ္။ Do I have to give (preach) five precepts to you? တကာတုိ႔ကုိ ဦးဇင္းက ငါးပါးသီလေပးရမွာလားလုိ႔ေလ။ အဲဒီတကာက သိပ္နားလည္ပုံမရ။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ သီလ ေပးခုိင္းတာပါလုိ႔ အေျခအေနက ေသခ်ာစြာဘသာျပန္ေပးလုိက္ျပီးသားျဖစ္သြားတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ဗုဒၶံ ဆရဏံ ဂစ္ခ်ာမိ၊ ဓမၼံ ဆရဏံ ဂစ္ခ်ာမိ၊ ဆံဃံ ဆရဏံ ဂစ္ခ်ာမိ၊ (=ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၦာမိ၊ ဓမၼံ သရဏံ ဂစၦာမိ၊ သံဃံ သရဏံ ဂစၦာမိ) စသည္ျဖင့္ သီဟုိဠ္ရဟန္းေတြသီလေပး ထုံးတမ္းစဥ္လာအတုိင္း မပီကလာပီကလာေလသံျဖင့္ ငါးပါးသီလကုိ ေပးလုိက္ရပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးသိကၡာပုဒ္ကုိဆုိေပးျပီးတာနဲ႔ ပရိသတ္က ဆာဓု၊ ဆာဓု၊ ဆာဓုလုိ႔ သာဓုသုံးၾကိမ္ေခၚလုိက္ၾကတယ္။

အဲဒီေတာ့မွ ရင္ထဲကဂီရိမုန္းတုိင္း ျငိမ္းေအးသြားလုိ႔ ၀မ္းသာပီတိျဖစ္မိတယ္။ သူတုိ႔က ဘုရားစာေတာ္ေတာ္မ်ားကုိ အကုန္လုံးနီးပါးအလြတ္ရေနတာၾကတာဆုိေတာ့ နားလည္တာေပ့ါ။ အုိေကရဲ့လား ဆရာေတာ္ဘုရားဆုိတဲ့ အၾကည့္နဲ႔ဆရာေတာ္ကုိလွမ္းၾကည့္မယ္ၾကံေနတုန္းမွာပဲ ဒီလုိ ၀ါမဆုိခင္ဥပုသ္ေန႔မွာ ဗုဒၶျမတ္စြာက တကာ၊ တကာမေတြကုိ ဆုေပးတဲ့ဂါထာမ်ားကုိ တပည့္ေတာ္တုိ႔အတြက္ ရြတ္ေပးပါဆုိျပီး အဂ္လိပ္စကားေကာင္းေကာင္းေျပာတတ္တဲ့ တကာမတစ္ေယာက္လာေလွ်ာက္ျပန္တယ္။ ျပႆနာက သူတုိ႔ႏုိင္ငံမွာဘယ္ဂါထာရြတ္လဲေမးေတာ့ သူက တပည့္ေတာ္လည္း မသိပါဘူးတဲ့။ အသိတစ္ခ်က္ ေခါင္းထဲကုိ၀င္လာတယ္၊ သီဟုိဠ္ရဟန္းေတြ အျမဲတမ္းရြတ္ဖတ္ေပးေနၾကတဲ့ဂါထားမ်ားကုိ ရြတ္ေပးဖုိ႔ေပ့ါ။ Okay, We’ll recite some verses of blessing for you. မဂ္လာအေပါင္းနဲ႔ျပည့္စုံေစတဲ့ ဂါထာတစ္ခ်ိဳ႕ ရြတ္ဖတ္ေပးပါမယ္လုိ႔ ေျပာလုိက္ရျပန္တယ္။ မဟုတ္ရင္ အဆင္ေျပဖုိ႔က မလြယ္ေတာ့ဘူး။

ဒီလုိနဲ႔ ဘ၀တု သဗၺမဂၤလံ၊ ရကၡႏၲဳ သဗၺ ေဒ၀တာ--သုံးဂါထာနဲ႔ အဘိ၀ါဒနသီလိႆ၊ နိစၥံ ၀ုၯာပစာယိေနာ--စတဲ့ဂါထာေတြကုိ သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ႏွစ္ေယာက္သား ျပိဳင္တူရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ေပးလုိက္ၾကတယ္။ Do you want me to recite Metta-Sutta? ေမတၱသုတ္ရြတ္ေပးရဦးမလားလုိ႔ ထပ္ေမးေတာ့၊ No, that’s fine; that’s all right, reverend, sir. Thank you so much. ရပါျပီ၊ အဆင္ေျပသြားပါျပီ ဘုရား။ ေက်းဇူးပါပဲလုိ႔ အဆုိပါတကာမက ျပန္ေလွ်ာက္ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ေက်ာင္းတုိက္ထဲက သီလေပး၊ ပရိတ္ရြတ္တဲ့ဓမၼကထာပြဲေလးက ေအာင္ျမင္ျပီးေျမာက္သြားပါတယ္။ တကာ၊ တကာမမ်ားတစ္ေယာက္ခ်င္းစီ ဘုန္းၾကီးသုံးပါးလုံးကုိ လာေရာက္ကန္ေတာ့ၾကတယ္။ သီဟုိဠ္မွာ ရွိခုိးကန္ေတာ့တာက ကေလးေတြဆုိရင္ ဘုန္းၾကီးေျခေထာက္ကုိ လက္ေလးနဲ႔အသာေလးထိျပီးမွ ကန္ေတာ့တာပါ။ လူၾကီးေတြလည္း အဲဒီလုိပဲ ကန္ေတာ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာမွာလုိ ထုိင္ျပီးကန္ေတာ့တာမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

ဒီအေျခအေနဟာ စာေရးသူတြက္ေတာ့ ၀မ္းနည္း၊ ၀မ္းသာကာလတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ရတာ တကယ္ပါ။ ေက်ာင္းထုိင္ဆရာေတာ္မွာ တပည့္ရဟန္းတစ္ပါးမွမရွိ။ A Level ေက်ာင္းသား ကုိရင္တစ္ပါးသာရွိတယ္။ ဆရာေတာ္ၾကီးရဲ့ က်န္းမာေရးအေျခအေနက ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၂၀၁၀ ကာလကပင္ ခႏၶာကုိယ္ညာဖက္တစ္ျခမ္း ေလျဖန္းထားတာေၾကာင့္ ပုံမွန္အေနအထားျပန္မေရာက္ေသးဘူး။ ရုပ္ခႏၶာကုိယ္ၾကီးကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားသမွ် ေရာဂါေတြ သုိမဟုတ္ ဒုကၡသစၥာေတြနဲ႔ၾကဳံေတြ႔ၾကဦးမွာပါ။ ခႏၶာ၀န္ဒုကၡေတြကုိ သစၥာဥာဏ္အလင္းနဲ႔ ပယ္ခြာမႈမျပဳနုိင္ေသးသေရြ႕ ဘ၀တစ္ေကြ႕မွာ ဒုကၡေတြလာေရာက္လည္ပတ္ေနၾကဦးမွာပါ။ ကံေကာင္းတာက စကားေကာင္းေကာင္း ေျပာႏုိင္တယ္။ ဆြမ္းစားၾကြႏုိင္တယ္၊ သီလေပးႏုိင္ေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ စကားေျပာခါနီး၊ တရားေဟာခါနီးမွာ တစ္ခါတစ္ေလ ေဟာေျပာမည့္စာရဲ့ (ဓမၼစကားရဲ့) အစကုိရွာမရဘဲ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဆရာေတာ္ဘုရားဟာ အမွတ္မထင္အဲဒီလုိေမ့သြားတာျဖစ္လုိ႔ ဆင္ဟာလစကားနဲ႔ စာေရးသူကုိ သီလခဏေပးဖုိ႔ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာေတာ္က အဂၤလိပ္စကား ေကာင္းေကာင္း မေျပာတတ္ေပမယ့္ သာမန္ကိစၥေတြကုိ ေျပာဆုိဆက္သြယ္လုိ႔ေတာ့ရပါတယ္။ က်န္းမာေရးခ်ိဳ႕ ယြင္းသြားျပီးေနာက္ပုိင္းမွာ နဂုိသိထားတဲ့အဂၤလိပ္စကားအကုန္လုံးကုိ ေမ့သြားေတာ့တာပါပဲ။ ဆရာေတာ္က စိတ္သေဘာထားအလြန္ေကာင္းမြန္တဲ့ပုဂၢဳိလ္တစ္ပါးျဖစ္ပါတယ္။

သီဟုိဠ္ရဟန္းေတာ္မ်ားဟာ ျမန္မာ ေက်ာင္းသားမ်ားကုိ သူတုိ႔ရဲ့ေက်ာင္းတုိက္ေတြမွာ လက္ခံကာ ေနရာထုိင္ခင္း၊ အစားအေသာက္စသည္ျဖင့္ ေဖးမကူညီေပးၾကပါတယ္။ ေမတၱာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥေပကၡာဆုိတဲ့ ျဗဟၼစုိရ္တရားေလးပါးကုိ အသိနဲ႔ အက်င့္ညီညီမွ်မွ်ခ်ိတ္ဆက္ျခင္းျဖင့္ ကူညီေပးၾကတဲ့ သီဟုိဠ္ရဟန္းေကာင္းမ်ားရဲ့စိတ္ဓာတ္ကုိေရာ၊ သဟဇာတ ျဖစ္ေအာင္ေနရင္း ပညာကုိအပတ္တကုတ္ၾကိဳးစား အားထုတ္ေနၾကတဲ့ စာသင္သားညီေတာ္၊ ေနာင္ေတာ္မ်ားရဲ့ စိတ္ဓာတ္နဲ႔ဇြဲနပဲတုိ႔ကိုပါ ဂုဏ္ယူေလးစားေနမိတာ ကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။

နိဂုံးခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆုိရရင္ အဲဒီေန႔က ရုတ္တရက္ဆရာေတာ္ထားလုိက္တဲ့ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ဟ ေက်ာင္းတကာ၊ တကာမေတြေရာ၊ စာေရးသူတုိ႔ပါ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ် ေမွ်ာင္လင့္မထားတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္တစ္ခုပါပဲ။ စာေရးသူအတြက္ေတာ့ ဓမၼရသနဲ႔ျဖည့္ဆည္းေပးခြင့္ရလုိက္တဲ့အေတြ႔အၾကဳံေလး တစ္ခုပါ။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ေမွ်ာ္လ့င္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဘ၀မွာလွလွပပရွင္သန္ၾကရသလုိ တစ္ခါတစ္ရံက်ျပန္ ေတာ့လည္း ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ပဲ ဘ၀မွာ ရုတ္ဆုိးအက်ဥ္းတန္ၾကရပါတယ္။ ဘ၀ရဲ့အေကြ႕အေကာက္ ေတြမွာ မေမွ်ာ္လင့္ခ်င္ဘဲေမွ်ာ္လင့္ေနရတဲ့ အေျခအေနမ်ားကုိ ရင္ဆုိင္ျဖတ္သန္းရတဲ့ဒုကၡေတြက အက်ဥ္းတန္ လြန္းပါတယ္။ ရင္ထဲမွာေလွာင္ပိတ္ မြမ္းက်ပ္ေစတဲ့အေတြးစေတြကုိ အေမြျပတ္စြန္႔လႊတ္ေနစဥ္မွာပဲ ေနာက္ထပ္ ေအာ္ငုိေနတဲ့ဆႏၵတစ္ခုက စိတ္အစဥ္မွာေနရာယူလႊမ္းမုိးလုိ႔- --ဒုကၡေတြေၾကာင့္ မေမွ်ာ္လင့္ခ်င္ဘဲ ေမွ်ာ္လင့္ေနရတဲ့အေနအထားမ်ိဳးေတြၾကဳံလာတဲ့အခါ လူသားခ်င္းလက္တြဲရင္း ေက်ာ္ျဖတ္ကာ လြတ္ေျမာက္ ႏုိင္ၾကပါေစလုိ႔---။။

ဟိန္းထက္ (ေက်ာက္ျဖဴ)